Boekbespreking

In Rinske Hillens tweede roman worden grote vragen rondom leven en dood opgeworpen. In Nooit meer slapen vertelt ze erover.

Mogen artsen het leven van doodzieke, ondraaglijk lijdende kinderen jonger dan één beëindigen? Ja, dat mag, althans in Nederland, onder zeer strikte voorwaarden die zijn vastgelegd in het zogeheten Groningen-protocol. Het protocol, opgesteld door artsen van de afdeling neonatologie van het Academisch Ziekenhuis Groningen (nu Universitair Medisch Centrum Groningen) werd in 2005 van kracht en deed wereldwijd stof opwaaien. In Amerika riepen media van ‘Hollandse barbarij’, het Vaticaan van ‘nazipraktijken’.

De kwestie inspireerde Rinske Hillen (Houtrot, 2107) bij het schrijven van haar tweede roman. Mannenmaal verschijnt morgen, vannacht vertelt ze erover in Nooit meer slapen.

In het boek draait het om kinderarts Wout Vreibloet, zijn echtgenote en kunstjournalist Eva en haar vroegere liefde, vermaard kunstenaar Ben Roovers. Terwijl Vreibloet onder vuur ligt omdat hij een ongeneeslijk zieke baby wil helpen, valt Eva tijdens een serie interviews onvermijdelijk opnieuw voor de intrigerende Ben, die zo’n beetje in alles de tegenpool is van haar man. Gestaag neemt de spanning toe, niet alleen tussen Eva en haar twee mannen, maar ook tussen Wout en Ben. In een artikel in de Volkskrant uit 2018 verklaart Hillen, winnaar van de ANV Debutantenprijs 2018, hoe in Tolstojs Oorlog en vrede alles samenkomt waar ze van houdt: ’Niet abstract, niet rationeel, niet droog gekookt zoals later tijdens mijn studie filosofie, nee, doorleefd. Grote vragen (Bestaat de vrije wil? Welke kracht drijft de geschiedenis?), sappige verwikkelingen (Natasja die zich laat inpalmen door Anatole en zo haar aanstaande huwelijk verpest) en onverbloemde menselijkheid (Je leert Pierre in zijn zelfvertwijfeling beter kennen dan je beste vriend. ‘

Het zijn exact deze elementen die Mannenmaal tot een pijnlijk verslavende roman maken. Met de precisie van een chirurg en het zoekende van een filosoof ontvelt Hillen haar karakters en de grote vragen waar ze mee worstelen tot op het bot, tot ze niets anders meer rest dan de confrontatie met hun eigen maakte waarheden. Wat zijn de lust om vrij te leven en de wens om te sterven waard?

‘Josefien was te sterk om te sterven en te kwetsbaar om te leven, ‘zegt Wout over de baby die hij ‘uitbehandeld ‘aan zijn ouders mee moet geven naar huis. Josefien lijdt aan de zeldzame ziekte Epidermolysis bullosa, ofwel blaarziekte. Haar opperhuid laat los, waardoor constant blaren ontstaan. ‘Haar huid lag open, of sterker: er was nauwelijks huid en er werd nauwelijks huid aangemaakt, en de huid die er was bleef niet plakken. Hij bleef plakken aan het verband, niet aan de organen, de zenuwen, de spieren. Het meisje lag open. ‘

Open ligt ook het huwelijk tussen Eva en Wout. Verwacht van Hillen geen doekjes voor het bloeden, maar juist deze genadeloze blootlegging.